আহোম ৰাজবংশ: মোগলসকলক প্ৰতিৰোধ কৰা ৬০০ বছৰীয়া শাসন – দি আছামিঅ’ এক্সপ্ৰেছ
আহোম ৰাজবংশ: মোগলসকলক প্ৰতিৰোধ কৰা ৬০০ বছৰীয়া শাসন

তলাতল ঘৰ: আহোম ৰাজবংশৰ এক বিখ্যাত স্থাপত্য নিদৰ্শন, শিৱসাগৰ, অসম
পৰিচয়
আহোম ৰাজবংশ অসমৰ ইতিহাসৰ এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ অধ্যায়, যিয়ে প্ৰায় ৬০০ বছৰ (১২২৮-১৮২৬) ধৰি ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা শাসন কৰিছিল। এই ৰাজবংশে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ দীৰ্ঘতম শাসনকালৰ ৰাজবংশবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম। তাই-আহোম জনগোষ্ঠীৰ পৰা আহি, শুখাফাই ১২২৮ চনত এই ৰাজবংশৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল। এই শাসনকালত আহোম ৰাজবংশে বহু প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈছিল, কিন্তু তেওঁলোকৰ বীৰত্ব আৰু কৌশলে মোগল সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰবল আক্ৰমণক প্ৰতিহত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।
এই লেখাত আমি আহোম ৰাজবংশৰ উত্থান, বিকাশ, বহু-সাংস্কৃতিক সমন্বয়, প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা, সামৰিক কৌশল, আৰু মোগল সাম্ৰাজ্যৰ বিৰুদ্ধে তেওঁলোকৰ দীৰ্ঘস্থায়ী আৰু সফল প্ৰতিৰোধৰ বিষয়ে বিতংভাৱে আলোচনা কৰিম। লগতে আহোম ৰাজবংশৰ সাংস্কৃতিক আৰু স্থাপত্য অৱদানৰ ওপৰতো আলোকপাত কৰা হ’ব।
আহোম ৰাজবংশৰ উৎপত্তি আৰু প্ৰতিষ্ঠা
আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠাতা চাওলুং চুকাফা (শুখাফা) আছিল, যিজন ১২২৮ চনত চীনৰ ইউনান প্ৰদেশৰ মং মাও (বৰ্তমানৰ দেহিং-পাটকাই) অঞ্চলৰ পৰা অসমলৈ আহিছিল। তেওঁ তাই-শান জনগোষ্ঠীৰ এজন ৰাজকুমাৰ আছিল। সুকাফাই তেওঁৰ লোকসকলক লগত লৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাত প্ৰৱেশ কৰে আৰু চৰাইদেউত তেওঁৰ প্ৰথম ৰাজধানী স্থাপন কৰে।
প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত, আহোমসকলে তেওঁলোকৰ ৰাজ্যক “মং দুন চুন খাম” (অসমীয়া: সোণৰ-চফুৰা; ইংৰাজী: casket of gold) বুলি কৈছিল, কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত ‘অসম’ নাম গ্ৰহণ কৰিছিল। সুকাফাই স্থানীয় জনজাতিসকলৰ সৈতে বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলে আৰু স্থানীয় নেতাসকলৰ সৈতে বিবাহ বন্ধনেৰে সমন্বয় স্থাপন কৰে। এই সমন্বয়ৰ ফলতে আহোম ৰাজবংশ শক্তিশালী হৈ উঠে আৰু ক্ৰমে ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ সমগ্ৰ অঞ্চল তেওঁলোকৰ শাসনাধীন হয়।
“আহোম ৰাজবংশে নিজৰ শক্তিশালী প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা আৰু সামৰিক কৌশলৰ জৰিয়তে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ ইতিহাসত এক অনন্য অধ্যায় সৃষ্টি কৰিছিল।” – উইকিপিডিয়া
আহোম প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা
আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা আছিল অতি উন্নত আৰু সুসংগঠিত। ৰজাৰ নেতৃত্বত এক কেন্দ্ৰীয় প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা আছিল, য’ত তেওঁক পাঁচগৰাকী পাত্ৰ মন্ত্ৰীয়ে সহায় কৰিছিল:
- বৰগোহাঞি – ৰাজ্যৰ উত্তৰ-পশ্চিম অঞ্চলৰ প্ৰশাসক
- বৰফুকন – ৰাজ্যৰ পশ্চিম অঞ্চলৰ প্ৰশাসক আৰু সেনাপতি
- বৰবৰুৱা – ৰাজ্যৰ উত্তৰ অঞ্চলৰ প্ৰশাসক
- বৰপাত্ৰ গোহাঞি – ৰাজ্যৰ দক্ষিণ অঞ্চলৰ প্ৰশাসক
- ভূঁইয়া গোহাঞি – ভূমি প্ৰশাসনৰ দায়িত্বত থকা প্ৰশাসক
ইয়াৰ উপৰিও, আহোম প্ৰশাসনৰ এক অনন্য দিশ আছিল ‘পাইক ব্যৱস্থা’। এই ব্যৱস্থাত প্ৰতিজন পুৰুষ নাগৰিকক পাইক হিচাপে পঞ্জীভুক্ত কৰা হৈছিল আৰু তেওঁলোকে ৰাজ্যৰ প্ৰতি নিজৰ সেৱা আগবঢ়াব লাগিছিল। পাইকসকলক ৪ জনীয়া দলত ভাগ কৰি গট বা খেল গঠন কৰা হৈছিল। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে আহোম ৰাজ্যই সামৰিক বাহিনী, শ্ৰমিক আৰু প্ৰশাসনিক কৰ্মচাৰী প্ৰদান কৰা হৈছিল।
এই ব্যৱস্থাৰ ফলত আহোম ৰাজবংশ সামৰিক দিশত শক্তিশালী হোৱাৰ লগতে একেসময়তে প্ৰশাসনিক দিশতো দক্ষতা বৃদ্ধি পাইছিল। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে ৰাজ্যৰ সকলো নাগৰিকে ৰাজ্যৰ উন্নতিত সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।
আহোম শাসনকালত মহিলাসকলেও গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ৰাণীসকলে ৰাজকীয় আদেশ জাৰি কৰাৰ অধিকাৰ আছিল আৰু কিছুমান ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকে শাসনকাৰ্যতো অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।
মোগল প্ৰতিৰোধ: আহোম-মোগল যুদ্ধ
আহোম ৰাজবংশৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য দিশসমূহৰ ভিতৰত আছিল মোগল সাম্ৰাজ্যৰ বিৰুদ্ধে তেওঁলোকৰ দীৰ্ঘস্থায়ী আৰু সফল প্ৰতিৰোধ। ১৬১৫ ৰ পৰা ১৬৮২ চনলৈকে চলা আহোম-মোগল যুদ্ধ ভাৰতীয় ইতিহাসৰ দীৰ্ঘতম আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ সংঘৰ্ষসমূহৰ অন্তৰ্গত।
১৬১৫ চনত মোগল সেনাপতি আবু বকৰে প্ৰথমবাৰৰ বাবে আহোম ৰাজ্য আক্ৰমণ কৰে। ইয়াৰ পাছত বহুবাৰ মোগল আক্ৰমণ সংঘটিত হয়। মোগল সম্ৰাট আওৰংজেবৰ শাসনকালত, ১৬৬২ চনত মীৰ জুমলাৰ নেতৃত্বত বৃহৎ মোগল বাহিনীয়ে আহোম ৰাজধানী গড়গাঁও দখল কৰে। কিন্তু শীঘ্ৰেই আহোমসকলে গেৰিলা যুদ্ধ কৌশল অৱলম্বন কৰি মোগলসকলক গুৰুতৰভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰে আৰু পিছত মোগলসকল পিছুৱাই যাবলৈ বাধ্য হয়।

লাচিত বৰফুকন: আহোম সেনাপতি যিয়ে বীৰত্বেৰে মোগলসকলক পৰাজিত কৰিছিল
আহোম-মোগল যুদ্ধৰ সৰ্বাধিক উল্লেখযোগ্য যুদ্ধ আছিল ১৬৭১ চনৰ শৰাইঘাট যুদ্ধ। এই যুদ্ধত আহোম সেনাপতি লাচিত বৰফুকনৰ নেতৃত্বত আহোম সৈন্যই মোগল সেনাপতি ৰাম সিংহৰ নেতৃত্বত অহা বিশাল মোগল বাহিনীক সম্পূৰ্ণৰূপে পৰাজিত কৰে। ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত সংঘটিত হোৱা এই নৌযুদ্ধত লাচিত বৰফুকনে অসাধাৰণ সাহস আৰু কূটকৌশল প্ৰদৰ্শন কৰিছিল।
আহোমসকলৰ সফলতাৰ প্ৰধান কাৰণ আছিল তেওঁলোকৰ কৌশলগত দক্ষতা, স্থানীয় ভূগোলৰ উত্তম জ্ঞান, গেৰিলা যুদ্ধ কৌশল, আৰু নৌযুদ্ধত পাৰদৰ্শিতা। আনকি তেওঁলোকে পাহাৰীয়া অঞ্চলত সুৰক্ষা ব্যৱস্থা আৰু দুৰ্গ নিৰ্মাণৰ দ্বাৰা শত্ৰুৰ আক্ৰমণৰ পৰাও ৰক্ষা পাইছিল।
১৬৮২ চনৰ ইটাখুলি যুদ্ধত মোগলসকলৰ ওপৰত চূড়ান্ত বিজয় লাভৰ পাছত আহোম-মোগল সংঘৰ্ষ সমাপ্ত হয় আৰু মোগলসকলে আহোম ৰাজ্য আক্ৰমণৰ প্ৰচেষ্টা ত্যাগ কৰে। এই বিজয়ে আহোম ৰাজবংশক আৰু শক্তিশালী কৰি তোলে আৰু এয়া ভাৰতবৰ্ষৰ ইতিহাসত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ঘটনা হিচাপে বিবেচিত হয়।
লাচিত বৰফুকন: আহোম বীৰ
লাচিত বৰফুকন (২৪ নৱেম্বৰ, ১৬২২ – ২৫ এপ্ৰিল, ১৬৭২) আছিল আহোম বংশৰ এজন মহান সেনাপতি, যিয়ে মোগল সাম্ৰাজ্যৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অসাধাৰণ বীৰত্ব প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। তেওঁ চৰাইদেউৰ নিকটৱৰ্তী এক স্থানত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁৰ পিতৃ আছিল মোমাই তামুলী বৰবৰুৱা, যিজন আহোম ৰাজ্যৰ এজন প্ৰভাৱশালী সেনাপতি আছিল।
ৰজা চক্ৰধ্বজ সিংহৰ শাসনকালত লাচিতক বৰফুকন পদবী দিয়া হৈছিল আৰু তেওঁক আহোম সেনাৰ সৰ্বাধিনায়ক নিযুক্ত কৰা হৈছিল। ১৬৭১ চনৰ বিখ্যাত শৰাইঘাট যুদ্ধত লাচিত বৰফুকনে অসাধাৰণ নেতৃত্ব আৰু কৌশল প্ৰদৰ্শন কৰি মোগল বাহিনীক সম্পূৰ্ণৰূপে পৰাস্ত কৰিছিল।
““দেশতকৈ মোমাই ডাঙৰ নহয়” বুলি কোৱা দেশপ্ৰেমিক (মোৰ মাতৃতকৈ দেশ অধিক প্ৰিয়) – লাচিত বৰফুকনৰ বিখ্যাত উক্তি, যিটোৱে তেওঁৰ দেশপ্ৰেম আৰু বীৰত্বৰ পৰিচয় দিয়ে।
শৰাইঘাট যুদ্ধৰ সময়ত, অসুস্থ অৱস্থাত থকা সত্ত্বেও, লাচিত বৰফুকনে নাও লৈ যুদ্ধক্ষেত্ৰত উপস্থিত হৈছিল আৰু আহোম সৈন্যক উৎসাহিত কৰি মোগলসকলৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিছিল। সেই যুদ্ধত আহোম নৌবাহিনীয়ে মোগল বাহিনীক সম্পূৰ্ণৰূপে ধ্বংস কৰিছিল।
লাচিত বৰফুকনৰ বীৰত্ব আৰু দেশপ্ৰেমক সন্মান জনাই ভাৰত চৰকাৰে প্ৰতি বছৰ ২৪ নৱেম্বৰত “লাচিত দিৱস” পালন কৰে। লগতে, ভাৰতীয় নৌসেনাৰ এখন যুদ্ধজাহাজৰ নাম “আইএনএছ লাচিত” ৰখা হৈছে। তেওঁৰ সন্মানত অসম চৰকাৰে “লাচিত বৰফুকন স্বৰ্ণ পদক” স্থাপন কৰিছে, যি অসমৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান।
আহোম সংস্কৃতি আৰু স্থাপত্য অৱদান
আহোম ৰাজবংশৰ ৬০০ বছৰীয়া শাসনকালত অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু স্থাপত্যত অমূল্য অৱদান আগবঢ়াইছিল। আহোমসকলে স্থানীয় পৰম্পৰা আৰু সংস্কৃতিৰ সৈতে নিজৰ তাই-আহোম সংস্কৃতিৰ সমন্বয় সাধন কৰি এক অনন্য সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিছিল।
সাংস্কৃতিক অৱদান
আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰধান সাংস্কৃতিক অৱদানসমূহ হ’ল:
- ভাষা আৰু সাহিত্য: আহোমসকলে তাই-আহোম ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল আৰু লগতে অসমীয়া ভাষাক ৰাজকীয় ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনকালত বুৰঞ্জী (ইতিহাস) লিখাৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ হয়, যিয়ে অসমীয়া সাহিত্যক ঋদ্ধ কৰিছিল।
- উৎসৱ আৰু অনুষ্ঠান: মে-দাম-মে-ফি (পূৰ্বপুৰুষ পূজা) হৈছে আহোম সম্প্ৰদায়ৰ এক প্ৰধান উৎসৱ, যিটো প্ৰতি বছৰ ৩১ জানুৱাৰীত পালন কৰা হয়। ইয়াৰ উপৰিও, বিহু উৎসৱও আহোম শাসনকালত ৰাজকীয় সমৰ্থন লাভ কৰিছিল।
- ধৰ্ম আৰু আধ্যাত্মিকতা: আহোমসকলে প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত তেওঁলোকৰ নিজা ধৰ্ম পালন কৰিছিল, কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত হিন্দু ধৰ্মক আদৰি লৈছিল। আহোম ৰজাসকলে বিভিন্ন ধৰ্মীয় সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সহাৱস্থান আৰু সহিষ্ণুতা প্ৰচাৰ কৰিছিল।
- শিল্প আৰু হস্তশিল্প: আহোম যুগত বস্ত্ৰ শিল্প, মৃৎশিল্প, কাঠৰ শিল্প, ধাতু শিল্প আদি বিকশিত হৈছিল। বিশেষকৈ মুগা আৰু পাট, যিবোৰে বৰ্তমানো অসমৰ সাংস্কৃতিক পৰিচয় দাঙি ধৰে।
স্থাপত্য অৱদান
আহোম স্থাপত্য শৈলী এক অনন্য মিশ্ৰণ ঘটিছিল তাই-আহোম, হিন্দু আৰু স্থানীয় স্থাপত্য শৈলীৰ। ইয়াৰ বিশিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ আছিল ইটা, শিল, কাঠ, আৰু ধাতুৰ মিশ্ৰণ ব্যৱহাৰ কৰি তৈয়াৰ কৰা স্থাপত্যসমূহ। আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰধান স্থাপত্য নিদৰ্শনসমূহ হৈছে:

ৰং ঘৰ
১৭৪৪ চনত নিৰ্মিত, এশিয়াৰ প্ৰথম এম্ফিথিয়েটাৰ, শিৱসাগৰ

তলাতল ঘৰ
আহোম ৰাজ প্ৰাসাদ, শিৱসাগৰ

শিৱ দোল
শিৱসাগৰত অৱস্থিত হিন্দু মন্দিৰ
১. ৰং ঘৰ: ১৭৪৪ চনত ৰজা প্ৰমত্ত সিংহই নিৰ্মাণ কৰা এশিয়াৰ প্ৰথম এম্ফিথিয়েটাৰ, যিটো শিৱসাগৰত অৱস্থিত। ৰাজকীয় বিনোদনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এই অষ্টভুজাকৃতি দুমহলীয়া ভৱনটো আহোম স্থাপত্যৰ এক অনুপম নিদৰ্শন।
২. তলাতল ঘৰ: সৰ্বাধিক বিখ্যাত আহোম প্ৰাসাদ। ইয়াত ভূগৰ্ভস্থ সুৰংগ আৰু গুপ্ত কোঠাৰ ব্যৱস্থা আছিল, যিবোৰ ৰজাৰ সুৰক্ষাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ সাত মহলা আছিল, যাৰ চাৰিটা মাটিৰ তলত আৰু তিনিটা মাটিৰ ওপৰত আছিল।
৩. কৰেঙ ঘৰ: ৰজা ৰাজেশ্বৰ সিংহই নিৰ্মাণ কৰা এই প্ৰাসাদটো ৰাণীসকলৰ বাসস্থান আছিল। ইয়াত আহোম কাল্পনিক আৰু হিন্দু স্থাপত্য শৈলীৰ মিশ্ৰণ দেখা যায়।
৪. শিৱসাগৰৰ মন্দিৰসমূহ: শিৱদোল, বিষ্ণুদোল আৰু দেউলদোল আদি মন্দিৰ আহোম ৰজাসকলৰ হিন্দু ধৰ্মপ্ৰীতিৰ পৰিচয় দিয়ে আৰু আহোম-হিন্দু স্থাপত্যৰ এক সমন্বিত ৰূপ।
৫. ম’ইদাম: আহোম ৰজা আৰু ৰাণীসকলৰ সমাধিস্থল, যিবোৰ পাহাৰৰ আকৃতিৰ আছিল। এয়া আহোম পূৰ্বপুৰুষ পূজাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ইয়াৰ স্থাপত্য ডিজাইনে আহোমসকলৰ অনন্য স্থাপত্য শৈলীৰ পৰিচয় দিয়ে। ২০২৩ চনত “ম’ইদাম – আহোম ৰাজবংশৰ ম’ইদাম-সমাধি ব্যৱস্থা” ক ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য স্থানৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
আহোম ৰাজবংশৰ পতন
আহোম ৰাজবংশৰ ৬০০ বছৰীয়া গৌৰৱময় শাসনকাল ১৮২৬ চনত ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ পিছত সমাপ্ত হয়। এই ৰাজবংশৰ পতনৰ বাবে কেইবাটাও কাৰণ দায়ী আছিল:
- অভ্যন্তৰীণ কলহ: ১৮০০ চনৰ আগ-পাছত আহোম ৰাজবংশত অভ্যন্তৰীণ ৰাজনৈতিক বিবাদ আৰু সিংহাসন দখলৰ প্ৰতিযোগিতা বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত ৰাজবংশ দুৰ্বল হৈ পৰে।
- মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ: ১৭৬৯ চনত আৰম্ভ হোৱা মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহে আহোম শাসনক দুৰ্বল কৰি তোলে।
- বাৰ্মিজ আক্ৰমণ: ১৮১৭ আৰু ১৮২৬ চনৰ মাজত বাৰ্মিজসকলে অসম আক্ৰমণ কৰে, যাৰ ফলত বহু ধ্বংসযজ্ঞ সংঘটিত হয়।
- ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ আগমন: বাৰ্মিজ যুদ্ধৰ পিছত ১৮২৬ চনত ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ জৰিয়তে ব্ৰিটিছসকলে অসম দখল কৰে।
১৮২৬ চনত আহোম ৰাজবংশৰ পতন ঘটিলেও, আহোমসকলৰ সাংস্কৃতিক আৰু ঐতিহাসিক প্ৰভাৱ অসমত আজিও অনুভৱ কৰা যায়। তেওঁলোকৰ সামৰিক কৌশল, প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা, আৰু সাংস্কৃতিক অৱদানে অসমৰ পৰিচয় গঢ় দিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।
আহোম ৰাজবংশৰ সময়ৰেখা
১২২৮ খ্ৰীষ্টাব্দ
চাওলুং চুকাফা (শুখাফা) চীনৰ ইউনান প্ৰদেশৰ পৰা অসমলৈ আহে আৰু আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰে। তেওঁ চৰাইদেউত প্ৰথম ৰাজধানী স্থাপন কৰে।
১৫৩৯-১৫৫২ খ্ৰীষ্টাব্দ
চুহুংমুং (স্বৰ্গদেউ) ৰজাৰ শাসনকাল। তেওঁ আহোম ৰাজ্যৰ সীমা বিস্তাৰ কৰে আৰু কছাৰী ৰাজ্য দখল কৰে। এই সময়তে আহোম ৰাজ্য এক বহু জাতিগত ৰাজ্যলৈ পৰিণত হয়।
১৬১৫-১৬৮২ খ্ৰীষ্টাব্দ
আহোম-মোগল যুদ্ধৰ কাল। এই সময়ছোৱাত আহোম ৰাজ্য আৰু মোগল সাম্ৰাজ্যৰ মাজত বহুবাৰ যুদ্ধ সংঘটিত হয়।
১৬৭১ খ্ৰীষ্টাব্দ
শৰাইঘাট যুদ্ধ। লাচিত বৰফুকনৰ নেতৃত্বত আহোম সেনাই মোগল বাহিনীক পৰাজিত কৰে।
১৬৯৬-১৭১৪ খ্ৰীষ্টাব্দ
ৰুদ্ৰ সিংহৰ শাসনকাল। এই সময়ত আহোম ৰাজ্য এক সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক শক্তি হিচাপে উত্থান লাভ কৰে। বহু মন্দিৰ আৰু প্ৰাসাদ নিৰ্মাণ কৰা হয়।
১৭৬৯ খ্ৰীষ্টাব্দ
মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ আৰম্ভ হয়, যিয়ে পৰৱৰ্তী সময়ত আহোম ৰাজ্যক দুৰ্বল কৰি তোলে।
১৭৯৪ খ্ৰীষ্টাব্দ
ৰাজধানী ৰংপুৰ (শিৱসাগৰ) ৰ পৰা যোৰহাটলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়।
১৮১৭-১৮২৬ খ্ৰীষ্টাব্দ
বাৰ্মিজ আক্ৰমণৰ কাল। বাৰ্মিজসকলে অসম আক্ৰমণ কৰি বহু ধ্বংসযজ্ঞ চলায়।
১৮২৬ খ্ৰীষ্টাব্দ
ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ জৰিয়তে ব্ৰিটিছসকলে অসম দখল কৰে আৰু আহোম ৰাজবংশৰ ৬০০ বছৰীয়া শাসনকাল সমাপ্ত হয়।
UPSC/APSC পৰীক্ষাৰ প্ৰশ্নসমূহ
প্ৰশ্ন ১: আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠাতা কোন আছিল আৰু তেওঁ কেতিয়া আহোম ৰাজ্যৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল?
উত্তৰ: চাওলুং চুকাফা (শুখাফা) আছিল আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠাতা। তেওঁ ১২২৮ খ্ৰীষ্টাব্দত চীনৰ ইউনান প্ৰদেশৰ মং মাও অঞ্চলৰ পৰা ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকালৈ আহে আৰু চৰাইদেউত প্ৰথম ৰাজধানী স্থাপন কৰি আহোম ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰে।
প্ৰশ্ন ২: আহোম প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা। ‘পাইক ব্যৱস্থা’ কি আছিল?
উত্তৰ: আহোম প্ৰশাসনিক ব্যৱস্থা এক কেন্দ্ৰীয় ব্যৱস্থা আছিল, য’ত ৰজাৰ অধীনত পাঁচগৰাকী পাত্ৰ মন্ত্ৰী আছিল: বৰগোহাঞি, বৰফুকন, বৰবৰুৱা, বৰপাত্ৰ গোহাঞি আৰু ভূঁইয়া গোহাঞি।
‘পাইক ব্যৱস্থা’ আছিল আহোম প্ৰশাসনৰ এক অনন্য দিশ। এই ব্যৱস্থাত প্ৰতিজন পুৰুষ নাগৰিকক পাইক হিচাপে পঞ্জীভুক্ত কৰা হৈছিল আৰু তেওঁলোকে ৰাজ্যৰ প্ৰতি নিজৰ সেৱা আগবঢ়াব লাগিছিল। পাইকসকলক ৪ জনীয়া দলত ‘গট’ বা ‘খেল’ নামে ভাগ কৰা হৈছিল। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে সামৰিক বাহিনী, শ্ৰমিক আৰু প্ৰশাসনিক কৰ্মচাৰী প্ৰদান কৰা হৈছিল।
প্ৰশ্ন ৩: শৰাইঘাট যুদ্ধৰ গুৰুত্ব কি আছিল? এই যুদ্ধত লাচিত বৰফুকনৰ ভূমিকা বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ: ১৬৭১ চনৰ শৰাইঘাট যুদ্ধ আছিল আহোম-মোগল যুদ্ধৰ এক চূড়ান্ত যুদ্ধ, য’ত আহোম সেনাই মোগল বাহিনীক চূড়ান্তভাৱে পৰাজিত কৰে। এই বিজয়ে আহোম ৰাজ্যৰ স্বাধীনতা সুনিশ্চিত কৰে আৰু মোগল সাম্ৰাজ্যৰ বিস্তাৰক প্ৰতিৰোধ কৰে।
লাচিত বৰফুকন আছিল এই যুদ্ধৰ আহোম সেনাপতি। অসুস্থ অৱস্থাত থকা সত্ত্বেও, তেওঁ নাও লৈ যুদ্ধক্ষেত্ৰত উপস্থিত হৈছিল আৰু আহোম সৈন্যক উৎসাহিত কৰি মোগলসকলৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিছিল। তেওঁৰ অসাধাৰণ নেতৃত্ব আৰু কূটকৌশলৰ বাবে আহোম নৌবাহিনীয়ে মোগল বাহিনীক ব্ৰহ্মপুত্ৰত সম্পূৰ্ণৰূপে ধ্বংস কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁৰ বিখ্যাত উক্তি, “দেশতকৈ মামৰো খুজা নাই” (মোৰ মাতৃতকৈ দেশ অধিক প্ৰিয়) আজিও ভাৰতীয় দেশপ্ৰেমৰ এক প্ৰতীক হিচাপে বিবেচিত হয়।
প্ৰশ্ন ৪: আহোম স্থাপত্যৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্যসমূহ কি কি? এই স্থাপত্যৰ তিনিটা প্ৰধান নিদৰ্শনৰ চমু বিৱৰণ দিয়া।
উত্তৰ: আহোম স্থাপত্যৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্যসমূহ আছিল তাই-আহোম, হিন্দু আৰু স্থানীয় স্থাপত্য শৈলীৰ মিশ্ৰণ। ইটা, শিল, কাঠ, আৰু ধাতুৰ সংমিশ্ৰণ ব্যৱহাৰ কৰি নিৰ্মাণ কৰা স্থাপত্যসমূহত ভূকম্প প্ৰতিৰোধী প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। উদ্ভিদজাত সামগ্ৰী যেনে মাছ-কণী-চাউল-হাঁহৰ কণীৰ মিশ্ৰণে মৰ্টাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
তিনিটা প্ৰধান স্থাপত্য নিদৰ্শন হ’ল:
- ৰং ঘৰ: ১৭৪৪ চনত নিৰ্মিত এশিয়াৰ প্ৰথম এম্ফিথিয়েটাৰ, যিটো অষ্টভুজাকৃতি দুমহলীয়া ভৱন।
- তলাতল ঘৰ: আহোম প্ৰাসাদ, যাৰ সাত মহলা আছিল, চাৰিটা মাটিৰ তলত আৰু তিনিটা মাটিৰ ওপৰত।
- ম’ইদাম: আহোম ৰজা আৰু ৰাণীসকলৰ সমাধিস্থল, যিবোৰ পাহাৰৰ আকৃতিৰ আছিল। ২০২৩ চনত ইয়াক ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য স্থানৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
প্ৰশ্ন ৫: আহোম ৰাজবংশৰ পতনৰ কাৰণসমূহ কি কি আছিল?
উত্তৰ: আহোম ৰাজবংশৰ পতনৰ প্ৰধান কাৰণসমূহ আছিল:
- অভ্যন্তৰীণ কলহ: ১৮০০ চনৰ আগ-পাছত আহোম ৰাজবংশত অভ্যন্তৰীণ ৰাজনৈতিক বিবাদ আৰু সিংহাসন দখলৰ প্ৰতিযোগিতা বৃদ্ধি পায়।
- মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ: ১৭৬৯ চনত আৰম্ভ হোৱা মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহে আহোম শাসনক দুৰ্বল কৰি তোলে।
- বাৰ্মিজ আক্ৰমণ: ১৮১৭ আৰু ১৮২৬ চনৰ মাজত বাৰ্মিজসকলে অসম আক্ৰমণ কৰে, যাৰ ফলত বহু ধ্বংসযজ্ঞ সংঘটিত হয়।
- ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ আগমন: বাৰ্মিজ যুদ্ধৰ পিছত ১৮২৬ চনত ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ জৰিয়তে ব্ৰিটিছসকলে অসম দখল কৰে।
উপসংহাৰ
আহোম ৰাজবংশে ৬০০ বছৰ ধৰি অসমৰ ইতিহাস, সংস্কৃতি, আৰু পৰিচয়ত এক অভূতপূৰ্ব প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিছে। তেওঁলোকৰ সামৰিক প্ৰতিভা, প্ৰশাসনিক দক্ষতা, আৰু সাংস্কৃতিক অৱদানে অসমক এক অনন্য পৰিচয় প্ৰদান কৰিছে। মোগল সাম্ৰাজ্যৰ বিৰুদ্ধে তেওঁলোকৰ দীৰ্ঘস্থায়ী আৰু সফল প্ৰতিৰোধে দেশপ্ৰেম আৰু সাহসিকতাৰ এক উজ্জ্বল উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে।
লাচিত বৰফুকনৰ দৰে বীৰসকলৰ সাহস আৰু দেশপ্ৰেমে আজিও ভাৰতীয় জনসাধাৰণক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। আহোম ৰাজবংশৰ এই গৌৰৱময় ইতিহাস আমাৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিচয়ৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ হৈ ৰ’ব।
আজিও শিৱসাগৰত বিদ্যমান থকা ৰং ঘৰ, তলাতল ঘৰ, মন্দিৰ, আৰু ম’ইদামসমূহে আহোম ৰাজবংশৰ গৌৰৱময় অতীতৰ সাক্ষী হিচাপে থিয় হৈ আছে। ২০২৩ চনত আহোম ম’ইদামসমূহক ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য স্থানৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটোৱে আহোম সভ্যতাৰ ঐতিহাসিক আৰু সাংস্কৃতিক গুৰুত্বক আন্তৰ্জাতিক স্তৰত স্বীকৃতি প্ৰদান কৰিছে।
Post Comment